Bảo tàng Lịch sử  Thành phố Hồ Chí Minh  là bảo tàng đầu tiên được thành lập ở Nam bộ trên cơ sở kế thừa từ Bảo tàng Blanchard de la Brosse và Viện Bảo tàng Quốc gia Việt Nam tại Sài Gòn (1929 – 1975) chủ yếu trưng bày mỹ thuật cổ Việt Nam và một số nước Châu Á. Đến với Bảo tàng Lịch sử, quý khách sẽ được quan chiêm vẻ đẹp của tòa nhà Bảo tàng Lịch sử - một kiến trúc cổ do người Pháp xây dựng gần một thế kỷ (1929) mang đặc trưng phong cách “Đông Dương cách tân”. Chỉ cần 365 bước chân dạo quanh Bảo tàng Lịch sử, du khách có thể đi suốt chiều dài hàng ngàn năm lịch sử và văn hóa Việt Nam, tìm hiểu về đặc trưng văn hóa vùng đất phương Nam thông qua hệ thống các phòng trưng bày cố định và chuyên đề đặc biệt. Hiện nay, bảo tàng đã từng bước chỉnh lý, hiện đại hóa phong cách trưng bày đáp ứng cho nhu cầu thưởng ngoạn lịch sử văn hóa của du khách với hai nội dung:

- Giới thiệu tiến trình phát triển lịch sử qua các thời ký tiền sơ sử, dựng nước và giữ nước đến các triều đại phong kiến Việt Nam và kết thúc năm 1945;

- Giới thiệu đặc trưng văn hóa phương Nam Việt Nam và một số nước châu Á.

  Ngoài ra, Bảo tàng Lịch sử TP. Hồ Chí Minh sở hữu nhiều bộ sưu tập hiện vật độc đáo với trên 43.000 tư liệu, hiện vật của Bảo tàng, trong đó có 12 bảo vật quốc gia được giới thiệu tại các phòng trưng bày sẽ là những món quà tri thức lịch sử - văn hóa vô giá.

Các phòng trưng bày:

1. Thời Nguyên thủy

2. Thời Dựng nước và Giữ nước

3. Thời Ngô - Đinh - Tiền Lê

4. Thời Lý

5. Thời Trần - Hồ

6. Văn hóa Champa

7. Văn hóa Óc Eo

8. Điêu khắc đá Campuchia

9. Thời Lê Sơ - Mạc - Lê Trung Hưng

10. Thời Tây Sơn

11. Súng thần công

12. Thời Nguyễn

13. Sưu tập Dương Hà

14. Gốm một số nước châu Á

15. Xác ướp Xóm Cải

16. Sưu tập Vương Hồng Sển

17. Văn hóa các dân tộc phía Nam Việt Nam

18. Tượng Phật giáo một số nước châu Á