Trong hệ thống các bảo tàng quốc gia Việt Nam, Bảo tàng Mỹ thuật Việt nam được đánh giá là một trong những bảo tàng có vị trí quan trọng nhất trong việc lưu giữ và phát huy kho tàng di sản văn hoá nghệ thuật của cộng đồng các dân tộc Việt nam. Đến với Bảo tàng, khách tham quan sẽ hiểu được toàn bộ quá trình phát triển của lịch sử mỹ thuật Việt Nam thông qua các sưu tập tài liệu hiện vật đang được trưng bày tại đây.  Hệ thống trưng bày các sưu tập hiện vật và tác phẩm nghệ thuật quan trọng của Việt Nam cung cấp cho công chúng những hiểu biết sâu sắc độc đáo về nền văn hóa và lịch sử của cộng đồng dân tộc của Việt Nam

Theo Quyết định số 37/ 2004/ QĐ - BVHTT ngày 28/6/2004 của Bộ Văn hoá Thông tin, Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam có những chức năng cơ bản sau đây:

Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam là đơn vị sự nghiệp văn hoá - thông tin có thu, trực thuộc Bộ Văn Hoá - Thông tin, có chức năng bảo quản, trưng bày tài liệu, hiện vật, các tác phẩm mỹ thuật tiêu biểu của Việt Nam.

Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam là bảo tàng quốc gia, có tư cách pháp nhân, có con dấu riêng, được mở tài khoản tại kho bạc nhà nước và ngân hàng.

Những nhiệm vụ cụ thể của Bảo tàng cũng được qui định như sau:

1. Trình Bộ trưởng qui hoạch phát triển, kế hoạch hoạt động dài hạn, hàng năm của Bảo tàng và tổ chức thực hiện sau khi được phê duyệt.

2. Nghiên cứu về lịch sử mỹ thuật của cộng đồng các dân tộc Việt Nam phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao thông qua các tài liệu, hiện vật của Bảo tàng.

3. Sưu tầm kiểm kê, bảo quản, trưng bày và giới thiệu các tài liệu hiện vật về lịch sử mỹ thuật của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

4. Hướng dẫn, phục vụ nhân dân trong nước và khách nước ngoài tham quan, nghiên cứu tại Bảo tàng; thực hiện các hình thức tuyên truyền giáo dục về lịch sử mỹ thuật cộng đồng các dân tộc Việt Nam thông qua tài liệu hiện vật của Bảo tàng.

5. Nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ vào hoạt động của Bảo tàng

6. Hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ cho các Bảo tàng, di tích, nhà trưng bày và chủ sở hữu di sản phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao theo sự phân công của Bộ Văn hoá -Thông tin hoặc đề nghị của địa phương, tổ chức và cá nhân.

7. Tiếp nhận tài liệu, hiện vật, sưu tập di sản văn hoá phi vật thể, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia về lịch sử mỹ thuật của các tổ chức và cá nhân trao tặng hoặc gửi giữ theo qui định của pháp luật.

8. Thực hiện việc điều chuyển tài liệu, hiện vật theo qui định; cung cấp bản sao tài liệu, hiện vật theo chức năng nhiệm vụ được giao và qui định của pháp luật.

9. Hỗ trợ các hoạt động phổ biến, truyền dạy kỹ thuật, kỹ năng nghề nghiệp, nghề thủ công truyền thống có giá trị tiêu biểu; hỗ trợ các hoạt động trưng bày, giới thiệu sản phẩm của nghệ nhân, nghệ sĩ nắm giữ bí quyết nghề nghiệp và có công bảo vệ, phổ biến các loại hình nghệ thuật truyền thống, nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống.

10. Thực hiện hợp tác quốc tế theo kế hoạch của Bộ Văn hoá - Thông tin và qui định của pháp luật.

11. Tổ chức các hoạt động văn hóa, vui chơi, giải trí, hoạt động dịch vụ phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của bảo tàng và quy định của pháp luật;

12. Thu phí, lệ phí, quản lý và sử dụng theo quy định của pháp luật;

13. Đảm bảo an toàn, an ninh trong khu vực do Bảo tàng quản lý;

14. Quản lý  tổ chức bộ máy, biên chế, nhân sự và thực hiện các chế độ, chính sách đối với viên chức, người lao động theo quy định của nhà nước và phân cấp quản lý của Bộ;

15. Quản lý, sử dụng tài chính, tài sản được giao và các nguồn thu khác theo quy định của pháp luật;

16. Thực hiện các nhiệm vụ khác được Bộ trưởng giao