Bảo tàng Tôn Đức Thắng được thành lập nhân kỷ niệm lần thứ 100 ngày sinh Chủ tịch Tôn Đức Thắng (20/8/1888 - 20/8/1988). Bảo tàng ra đời nhằm đáp ứng yêu cầu tìm hiểu, nghiên cứu học tập về Bác Tôn của nhân dân cả nước nói chung, nhân dân miền Nam nói riêng và đặc biệt là nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh. Bởi lẽ, Bác Tôn - người con ưu tú của nhân dân Nam bộ, người công nhân ưu tú của giai cấp công nhân và nhân dân lao động Sài Gòn - Chợ Lớn, là tấm gương, niềm tự hào của nhân dân Nam bộ thành đồng. Hơn nữa, Bảo tàng Tôn Đức Thắng đặt tại Thành phố Hồ Chí Minh cũng mang ý nghĩa đặc biệt vì phong trào đấu tranh của công nhân, nhân dân lao động Sài Gòn vào những năm đầu thế kỷ XX khi Đảng Cộng sản Việt Nam chưa ra đời luôn gắn liền với tên tuổi Tôn Đức Thắng - người tham gia sáng lập tổ chức Công hội bí mật.

Là bảo tàng lưu niệm danh nhân, Bảo tàng Tôn Đức Thắng là nơi duy nhất trong cả nước giới thiệu khá đầy đủ và có hệ thống về cuộc đời và sự nghiệp Chủ tịch Tôn Đức Thắng thông qua 5 chủ đề chính ở các phòng trưng bày thường trực và 1 phòng trưng bày chuyên đề ngắn hạn. Bảo tàng Tôn Đức Thắng đã và đang góp phần giáo dục truyền thống, bồi dưỡng lý tưởng cho giai cấp công nhân, nâng cao lòng tự hào dân tộc trong quần chúng nhân dân và thế hệ trẻ Việt Nam với niềm ngưỡng mộ, tôn vinh một con người vĩ đại mà bình dị.

Với quá trình nỗ lực, phấn đấu của toàn thể công chức, viên chức đơn vị, sự quan tâm chỉ đạo của các cấp lãnh đạo từ Trung ương, Thành phố Hồ Chí Minh, trực tiếp là Sở Văn hóa và Thể thao, sự giúp đỡ của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, đặc biệt là các đồng chí lão thành cách mạng và các cộng tác viên thân thiết của Bảo tàng, năm 2012 bảo tàng vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng II. Đây là phần thưởng cao quý động viên công chức, viên chức bảo tàng phấn đấu hơn nữa trong việc gìn giữ và phát huy di sản văn hóa Chủ tịch Tôn Đức Thắng.