Bảo tàng Hà Nam là một công trình văn hóa tiêu biểu của tỉnh được khởi công xây dựng năm 1999 và hoàn thành sau một năm được đưa và sử dụng cuối năm 2000, diện tích trưng bày 1500m2. Kiến trúc ngôi nhà là sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc dân tộc và kiến trúc hiện đại gợi lên dáng dấp mái đình người Việt.

Hà Nam nằm ở phía Tây Nam đồng bằng Bắc Bộ, diện tích tự nhiên: 824,66km2 dân số trên 80 vạn người, 6 đơn vị hành chính gồm 5 huyện Bình Lục, Duy Tiên, Lý Nhân, Thanh Liêm và thành phố Phủ Lý. Địa hình Hà Nam đa dạng, giao thông thuận tiện có sông Hồng, sông Đáy, đường quốc lộ qua địa bàn.

Thời đại đồ đá mới cách đây trên 1 vạn năm đã có con người sinh sống trên đất Hà Nam. Lịch sử từ mốc khởi đầu trải qua diễn trình dựng nước và giữ nước ghi đậm những sự kiện, chiến công. Từ thời Hai Bà Trưng đến thời Nguyễn các thế hệ nhân dân Hà Nam cần cù sáng tạo trong lao động, anh dũng kiên cường trong chống ngoại xâm. Đặc biệt từ khi có Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo cách mạng, lịch sử Hà Nam được nâng lên tầm cao mới.

Hà Nam - vùng đất " địa linh, nhân kiệt" quê hương của nhiều danh nhân lịch sử, văn hóa: Lê Hoàn, Trần Bình Trọng, Lê Tung, Trương Công Giai, Nguyễn Quốc Hiệu, Đinh Công Tráng, Đề Yêm, Nguyễn Khuyến, Nam Cao, cùng các bậc tiền bối cách mạng Nguyễn Hữu Tiến, Lương Khánh Thiện, Trần Tử Bình, Lê Hồ, Nguyễn Úy...

Kho tàng di sản văn hóa Hà Nam phong phú và đặc sắc với 1784 di tích lịch sử, trên 50 lễ hội cổ truyền tiêu biểu là lễ hội tịch điền Đọi Sơn, lễ hội đền Trúc, lễ hội đền Lảnh Giang, nhiều làng nghề thủ công truyền thống, vốn dân ca đọc đáo, Múa hát Dặm Quyển Sơn, múa hát Lải Lèn Bắc Lý, dân ca ngã ba sông Móng, chiếu chèo sân đình ở nhiều nơi, văn hóa ẩm thực nổi tiếng xa có đậu đầm, bún tái, chuối ngự Đại Hoàng, cá kho Nhân Hậu, bánh cuốn Phủ Lý... Truyền thống yêu nước và cách mạng, bản sắc văn hóa dân tộc độc đáo, những đặc thù trong đời sống sản xuất trên mảnh đất Hà Nam đã và đang được gìn giữ, phát huy. Bảo tàng Hà Nam trưng bày theo các phòng với các nội dung:

- Hà Nam từ thời tiền sử đến triều Nguyễn.

- Hà Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ.